LÊN HÀ GIANG TÌM VỀ NGHỀ BẠC NỔI TIẾNG LAO XA
Nói tới cao nguyên đá Hà Giang, người ta thường dành một tình cảm thật sâu sắc và lạ kỳ. Không nói quá nhưng quả thực đối với một mảnh đất mà du khách ghé chân thăm thú, Hà Giang là nơi mà nhiều người dành tình cảm nhất. Một thứ tình cảm vừa yêu thích, vừa nhớ nhung lại khắc khoải lạ kỳ.
Trên miền cao nguyên trập trùng đá núi ấy, có những cung đường đã trở thành huyền thoại. Và quần tụ đâu đó giữa những vách núi cao mù mịt sương giăng đó là những bản làng đã tồn tại từ rất xưa. Trong khung cảnh kỳ vỹ đó, Sủng Là được coi là một trong những thung lũng đẹp nhất của cao nguyên đá Hà Giang.
Không chỉ thu hút người ta ở khung cảnh vừa hùng vĩ vừa thơ mộng lại bình dị yên lành, Sủng Là còn ẩn chứa một “kho báu” đã tồn tại từ lâu, được coi là một phần linh hồn dân tộc H’Mông, đó là nghề làm bạc ở Lao Xa.
Lao Xa là một bản giáp biên, chỉ cách nước bạn Trung Quốc đâu chừng 300m và nằm cách trung tâm của Sủng Là khoảng 9km. Bản Lao Xa chỉ có hơn 100 hộ dân sinh sống. Như nhiều bản khác ở miền cao nguyên đá, Lao Xa cũng mang một vẻ đẹp rất quyến rũ và yên bình.
Không chỉ có cảnh sắc mê đắm lòng người, Lao Xa còn tồn tại một nghề thủ công nổi tiếng từ lâu, đó là nghề làm bạc. Đối với người H’Mông nói riêng và các đồng bào dân tộc vùng cao nói chung, bạc là thứ quý giá, gắn liền với đời sống và có mặt trong tất cả các nghi thức trọng đại của đời người. Nghề bạc ở Lao Xa đã có từ lâu đời. Tuy nhiên, cho đến nay, các gia đình theo nghề đã ít đi. Và hiện tại, nổi tiếng nhất bản với nghề bạc cổ xưa chính là nghệ nhân Mua Sè Sính.
[twenty20 img1=”14919″ img2=”14913″ offset=”0.5″ before=”Nghệ nhân Mua Sè Sính ( ảnh sưu tầm )”]
Không biết nghề bạc có từ bao giờ, chỉ biết khi còn là cậu thanh niên trẻ, ông Mua Sè Sính đã được cha chỉ dạy cách làm bạc. Từ thời các cụ truyền lại, đến ông đã là đời thứ 5 theo nghề. Nghề bạc tỉ mẩn và khéo léo, cứ như vậy qua bao mưa nắng của thời gian và bao thăng trầm của cuộc sống, ông Mua Sè Sính vẫn cần mẫn theo nghề như một cái duyên trời định.
Bạc ở Lao Xa đặc biệt vì đây là những đồng bạc trắng Đông Dương từ thời Pháp thuộc. Bạc bền, đẹp và có giá trị hơn hẳn thứ bạc bình thường phổ thông. Các họa tiết trên những sản phẩm bạc của Lao Xa cũng mang nét đặc trưng tiêu biểu như con bướm, bông hoa, và đặc biệt là những chiếc chuông nhỏ xinh xắn…
Sản phẩm bạc ở đây khá đa dạng, từ đơn giản như nhẫn, vòng tay, kiềng chân đến tỉ mỉ công phu như vòng cổ, bộ xà tích hay các dụng cụ trong bộ trang điểm,…Và tùy vào mức độ công phu cũng như lượng nguyên liệu sử dụng, các sản phẩm có giá từ 150k-250k với những chiếc nhẫn. Vòng tay, vòng chân tầm 800k đến hơn 1 triệu. Còn các bộ xà tích có thể lên tới mười mấy đến hơn hai mươi triệu đồng.
Nghề bạc bận rộn nhất vào khoảng thời gian từ tháng 10 âm lịch đến ra Tết. Đây là mùa cao nguyên đá nở rộ muôn hoa, nắng vàng ươm trải khắp, khung cảnh tươi vui ngập tràn sức sống và con người cũng bước vào mùa hỏi cưới rộn ràng. Vào mùa này, dân từ các bản Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh, Quản Bạ,… theo nhau về với bản nhỏ Lao Xa để đặt hàng những món đồ bạc tinh xảo từ tay người nghệ nhân già. Từ đôi bàn tay rắn rỏi sạm đen ấy, không biết bao nhiêu nhẫn, vòng tay, xà tích, vòng cổ, kiềng chân,… đã ra đời, góp phần gìn giữ và tô điểm cho đời sống của đồng bào các dân tộc vùng cao Hà Giang luôn ngập tràn sức sống và đậm đà bản sắc riêng.
Nghệ nhân Mua Sè Sính năm nay tuổi đã ngoài 70 nhưng dáng người thanh lịch, tươi sáng. Đôi bàn tay lão làng vẫn tỉ mẩn chế tác ra những sản phẩm tinh xảo ẩn chứa đầy tâm huyết và tài năng. Ngày nay, bạc Lao Xa đã vang danh trở lại, khách du lịch cũng bởi tiếng lành đồn xa mà cũng dần tìm tới đây để mua cho mình những món đồ yêu thích.
[twenty20 img1=”14918″ img2=”14914″ offset=”0.5″ before=”Du khách tìm tới bạc Lao Xa (ảnh st)”]
Con trai ông Mua Sè Sính hiện cũng đang theo cha làm nghề, giữ lấy nghiệp tổ tông. Cùng đó góp phần gìn giữ nét đẹp của đồng bào dân tộc H’Mông nói riêng và của các đồng bào dân tộc vùng cao Hà Giang nói chung.
Để mỗi mùa xuân đến, cả cao nguyên đá như nở hoa, bừng lên một sức sống sáng tươi và mãnh liệt. Con người lại bước vào một mùa cưới hỏi rộn ràng, những chiếc chuông bạc Lao Xa nhỏ xinh lại xốn xang trên khắp các nẻo đường Hà Giang cheo leo mây phủ. Tạo nên sự quyện hòa tuyệt vời giữa nét đẹp con người và khung cảnh hùng vĩ, thơ mộng của miền cao nguyên đá đầy mê hoặc Hà Giang.
